نیروی افزایشی بازار ارز چیست؟/ سیگنال متفاوت بازارهای مرزی

تحریم ها منابع مالی دولت ها را تحت فشار قرار میدهد زیرا مانع از فروش راحت محصولات صادراتی و دریافت ارزش صادراتی آن می شود با وجود تحریم دولت نمی تواند به راحتی نفت و گاز که محصولات صادراتی اصلی هستند را بفروشد و پول آن را دریافت کند به همین خاطر منابع بودجه کشور تحت فشار قرار می گیرد در گزارشی که چندی پیش توسط مرکز پژوهش های مجلس منتشر شد تنها ۵۶ درصد از درآمد های پیش بینی شده از فروش نفت در نیمه اول سال ۱۴۰۱ محقق شده است این در شرایطی است که در این دوره زمانی قیمت نفت رشد کرده بود و در سایه مذاکرات برجامی و افزایش قیمت نفت فروش نفت ایران راحت تر بود.

در شرایطی که منبع اصلی درآمدی دولت دچار اشکال شده و دولت بخشی از مخارج عمرانی را فدای کسری بودجه کرده است، حجم نقدینگی و پایه پولی رشد قابل توجه و کم سابقه ای را ثبت کرده است.‌ این اتفاق در شرایطی رخ داده که وزیر اقتصاد بارها اعلام کرده که این دولت استقراض از بانک مرکزی را که دلیل افزایش پایه پولی و نقدینگی است را قطع کرده است تا مانع از افزایش تورم شود.

اما علیرغم این ادعای دولت، پایه پولی در پایان مهر ماه با رشد ۳۴.۵ درصدی به ۷۱۲ هزار میلیارد تومان رسید این یک رشد کم سابقه برای پایه پولی است زیرا میانگین رشد پایه پولی در ده سال گذشته تقریبا حدود ۲۳ درصد بوده با این حال بررسی ها نشان می دهد با گذشت زمان میزان رشد پایه پولی نقطه به نقطه و سالانه افزایش پیدا کرده است. یعنی در سال های اخیر در کنار افزایش و تشدید تحریم ها، رشد پایه پولی نیز تشدید شده است، وقتی رشد پایه پولی و نقدینگی با تورم بالا در سال های اخیر مقایسه شود معلوم می شود که متهمان اصلی تورم نیز در سال های اخیر سیگنال تورمی صادر کرده اند.

بررسی ضریب فزاینده نقدینگی در کنار روند پایه پولی هم یک روند صعودی را نشان میدهد که می تواند هشدار افزایش نقدینگی و رشد تورم باشد. سوالی که در این شرایط به وجود می آید آنست که با وجودی که دولت دست به استقراض از بانک مرکزی نمی زند چگونه نقدینگی و پایه پولی جهش پیدا کرده است؟

این ادعا را رییس بانک مرکزی دولت پیشین و برخی از اقتصاددانان پیش از این توضیح داده اند، براساس تحلیل برخی از اقتصاد دانان دولت اگرچه از بانک مرکزی استقراض نمی کند ولی احتمالا استقراض از سایر بانک ها را به عنوان سیاست جایگزین انتخاب کرده و به همین دلیل استقراض غیر مستقیم از بانک مرکزی یکی از دلایل افزایش بدهی بانک ها به بانک مرکزی بوده است که موجب افزایش پایه پولی شده است. 

میزان تسهیلات بانکی هم در سال جاری رشد کرده است در گزارشی که چندی بیش در سرمقاله دنیای اقتصاد منتشر شد اشاره شد که تسهیلات تکلیفی دولت به بانک ها افزایش پیدا کرده است که احتمالا در افزایش بدهی بانک ها به بانک مرکزی و افزایش پایه پولی بدون تاثیر نبوده است.

در گزارشی که اکوایران در روز قبل منتشر کرد افزایش دارایی های خارجی بانک مرکزی هم در افزایش پایه پولی بی تاثیر نبوده و بانک مرکزی با دریافت دلار و پرداخت ریال به دولت در رشد پایه پولی اثر گذاشته است.

افزایش پایه پولی و ضریب فزایندگی نقدینگی که منجر به افزایش نقدینگی در کشور شده نشان میدهد که گزارش های پولی کشور همچنان سیگنال تورمی برای آینده را ارسال می کند و اقتصاد با اهرم نقدینگی و تحریم همچنان درگیر تورم بالا خواهد ماند زیرا به نظر می رسد در شرایطی که تحریم هزینه تهیه نیاز کشور و صادرات را افزایش داده رشد نقدینگی نیز به عنوان بازوی دیگر تورم به کمک غول تورمی آمده و ادامه شرایط تورمی در کشور را تمدید می‌کند.

تورم و انتظارات تورمی روی دیگر سکه کاهش ارزش پول ملی هستند در شرایطی که تورم رشد کند ارزش پول ملی به عنوان دماسنج اقتصاد کاهش پیدا می کندبه همین دلیل تا زمانیکه که تحریم و رشد نقدینگی به عنوان دو بازوی اصلی تورم ادامه داشته باشد  ارزش پول ملی تحت تأثیر بازوان تحریم تحت تأثیر قرار می گیرد ولی در صورتی که فشارهای سیاسی کاهش پیدا کند این انتظار وجود دارد که تورم روند معکوس بگیرد و با راحت تر شدن تامین مالی دولت و صادرات فشار بر نقدینگی و پایه پولی نیز کاهش پیدا کند.

قیمت دلار در معاملات روز قبل به عقب برگشت حباب دلار سلیمانیه منفی شد که نشان دهنده توقف سیگنال افزایشی از بازار مرزی هرات و سلیمانیه است ولی متاسفانه فشار درهم بر دلار همچنان بالاست و هنوز تعدیل نشده است.

سیگنال فنی سکه امامی
روز قبل فدرال رزرو سرعت افزایش نرخ بهره را کاهش داد و پس از چهار افزایش متوالی ۷۵ صدم درصدی، نرخ بهره را نیم درصد بالا برد با این وجود اونس طلا کاهش پیدا کرد و به زیر ۱۸۰۰ دلار بازگشت دلیل این اتفاق آن بود که خوش بینی های معامله گران وال استریت جواب نداد و بانک مرکزی چشم انداز سقف نرخ بهره را افزایش داد و تصورات از شروع کاهش نرخ بهره در سال ۲۰۲۳ به هم ریخت زیرا بانک مرکزی زودتر از سال ۲۰۲۴ اقدام به کاهش نرخ بهره نمیکند.

با توجه به اقدامات فدرال رزرو، سخنرانی جروم پاول و عکس العمل اونس طلا، احتمالا سکه و طلا پایان هفته را از جانب اونس طلا تحت فشار نخواهند بود.

سکه امامی روز قبل پس از افزایش های متوالی و شکست سقف کانال قیمتی یک کندل نزولی ثبت کرد که از نظر تکنیکالی نشان میدهد احتمالا سکه دچار اصلاح قیمت شود.

روند بازار سرمایه برگشت
بازار سرمایه در هفته جاری سه روز افزایشی قوی با کندل خوب را ثبت کرد که نشان میدهد احتمالا دور جدید صعود در بازار سرمایه شکل گرفته است ولی آنچه که تحلیلگران گوشزد میکردند آن بود که با سه روز خیلی سبز بازار را نباید قضاوت کرد و اقدام هیجانی برای خرید اقدام اشتباهی است. تحلیلگران توصیه کردند که برای ورود به بازار بهتر است در روز هایی که سهام منفی شد ه و دست به اصلاح می زند اقدام به خرید کرد تا از ریسک خرید کم شود. روز قبل سهام پالایشگاهی و بانکی ضعیف شدند که نشان میدهد احتمالا شتاب صعودی شاخص کل برای شروع هفته جاری تغییر کند و در شروع هفته بعد بازار سرمایه با یک رشد قدرتمند کار خود را شروع نکند.